تجزیه و تحلیل انفرادی صدمات بهره برداری تک گزینی بر درختان باقیمانده در جنگل های ناو اسالم

سابقه و هدف: بهره برداری یکی از عملیات حساس در مدیریت جنگل ها می باشد که موجب صدمه دیدن درختان باقیمانده می شود. کاهش فراوانی و شدت صدمات در طی عملیات بهره برداری یکی از اهداف اصلی مدیریت جنگل های تک گزینی است. هدف از این تحقیق تجزیه و تحلیل عوامل تأثیرگذار بر صدمات در مراحل بهره برداری هر اصله درخت در جنگل های ناو اسالم بود. مواد و روش ها: از تعداد کل درختان نشانه گذاری شده برای قطع در دو پارسل از جنگل های ناو اسالم، تعداد 83 اصله (7/22 درصد) به صورت تصادفی انتخاب، و صدمات وارد آمده بر درختان باقیمانده در طی مراحل قطع، جمع آوری و چوبکشی به صورت انفرادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که در اثر بهره برداری هر اصله درخت به طور متوسط 3/13 اصله از درختان باقیمانده صدمه دیدند که 3 اصله در مرحله قطع، 9/8 اصله در مرحله وینچینگ و 4/1 اصله در مرحله چوبکشی ایجاد شد. قطر برابر سینه درختان قطع شده از 25 تا 107 با میانگین 4/68 سانتی متر و ارتفاع آنها از 5/12 تا 3/27 با میانگین 21 متر بود و با افزایش قطر و ارتفاع درختان قطع شده صدمات افزایش یافت. فاصله وینچینگ از 3 تا 47 با میانگین 5/24 متر و زاویه وینچینگ از صفر تا 47 با میانگین 1/19 درجه بود و با افزایش آنها صدمات افزایش یافت. صدمات در مرحله وینچینگ ارتباط مستقیم و معنی داری با مقدار شیب زمین و تراکم توده داشت. صدمات با افزایش تعداد قوس افقی و کاهش شعاع قوس افقی مسیرهای چوبکشی افزایش یافت. صدمات در اثر قطع و انداختن درختان در جهت مناسب و وینچینگ آنها از مسیرهای مناسب به ترتیب 4/42 و 1/17 درصد کمتر از جهت ها و مسیرهای نامناسب بود. میانگین قطر برابر سینه درختان زخمی و از بین رفته در مرحله قطع (به ترتیب 5/63 و 6/34 سانتی متر) بیشتر از میانگین آنها در مراحل وینچینگ و چوبکشی بود. میانگین اندازه زخم تنه 1/327 سانتی متر مربع، میانگین عمق زخم تنه 1/20 میلی متر و میانگین ارتفاع زخم تنه از سطح زمین 86/0 متر بود. میانگین اندازه و ارتفاع زخم تنه از سطح زمین در مرحله قطع، میانگین عمق زخم تنه در مرحله جمع آوری بزرگتر از مراحل دیگر بود. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که مدیریت اصولی جنگل های تک گزینی نیاز به توسعه علوم و فنون بهره برداری دارد. به منظور کاهش صدمات بهره برداری بر درختان باقیمانده قطع هدایت شده درختان و محدود کردن عملیات وینچینگ به مناطق عاری از درخت و تجدید حیات و شیب های کمتر از 50 درصد ضروری است.